5 کاربرد متفاوت شیم پلیت در صنعت چیست؟
شیم پلیت‌ها که با نام هایی چون لاتون شناخته می‌شوند در صنایع مختلفی از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، ساختمان‌سازی، نیروگاه‌ها و حتی خودروسازی کاربرد دارند. در ادامه به بررسی کاربردهای این قطعه خواهیم پرداخت.
شیم پلیت چیست؟
شیم پلیت با نام لاتین Shim plate ورقی فلزی و نازک است که برای جبران فاصله، تراز کردن یا تنظیم دقیق بین دو سطح در صنعت به کار می‌رود. این ورق‌ها معمولاً ازاستیل ضد زنگ، فولاد کربنی، آلومینیوم یا حتی برنج ساخته می‌شوند، اما پرکاربردترین نوع آن از فولاد ضدزنگ گرید ۳۰۴ یا ۳۱۶ است که مقاومت بالایی در برابر خوردگی و زنگ زدگی دارد.
شیم پلیت‌ها در ضخامت‌های بسیار دقیق تولید می‌شوند و ممکن است ضخامت آن‌ها تنها چند صدم میلی‌متر باشد. از این ورق ها هنگام نصب ماشین آلات سنگین، تجهیزات صنعتی یا قطعات سازه‌ای استفاده می‌شود تا اختلاف ارتفاع، ناهمواری یا لقی بین سطوح را اصلاح کنند. این قطعات، معمولاً از طریق برش CNC، پانچ یا لیزر درابعاد مشخص براساس نقشه فنی ساخته می‌شوند. شیم ها ممکن است تخت یا سوراخ دار باشند، تا به راحتی بر روی پیچ، بولت یا شافت‌ها قرار گیرند.
مقاومت مکانیکی بالا، نصب آسان، دوام خوب در برابر فشار و لرزش، و امکان برش یا پانچ کاری از ویژگی‌های مهم آن‌هاست. این ورق‌ها در اشکال مختلفی مانند مستطیلی، مربعی یا حلقه‌ای عرضه می‌شوند و گاهی در قالب کیت‌های چندتایی با ضخامت‌های متنوع بسته‌بندی می‌گردند تا در محل پروژه با توجه به نیاز، انتخاب و استفاده شوند. شیم پلیت نقش مهمی در دقت عملکرد تجهیزات و افزایش عمر قطعات صنعتی دارد و استفاده از آن در بسیاری از موارد، از خطا و فرسایش زودهنگام جلوگیری می‌کند.
کاربردهای شیم پلیت چیست؟
شیم پلیت‌ها که با نام هایی چون لاتون شناخته می‌شوند در صنایع مختلفی از جمله نفت و گاز، پتروشیمی، ساختمان‌سازی، نیروگاه‌ها و حتی خودروسازی کاربرد دارند. در ادامه به بررسی 5 کاربرد متفاوت شیم پلیت در صنعت خواهیم پرداخت:
1- کاربرد شیم پلیت در ساختمان‌سازی
یکی از مهم‌ترین حوزه‌هایی که در آن از شیم پلیت استفاده می‌شود، صنعت ساختمان است. در این حوزه، دقت در تراز بودن ستون‌ها، صفحات بیس پلیت (Base Plate)، تجهیزات فلزی و سایر اجزای سازه‌ای نقش اساسی در پایداری و ایمنی سازه ایفا می‌کند.
در فرآیند نصب ستون‌های فلزی روی فونداسیون، معمولاً شیم پلیت‌ها در زیر بیس پلیت قرار داده می‌شوند تا پستی و بلندی احتمالی سطح بتن را جبران کرده و تراز کامل ستون با تراز افقی را فراهم کنند. اگر این کار با دقت کافی انجام نشود، ممکن است نیروهای واردشده به ستون به صورت ناهمگون منتقل شده و باعث شکست موضعی یا نشست غیرمنتظره در سازه شود.
2- کاربرد شیم پلیت در ماشین‌سازی
در صنایع ماشین‌سازی، دقت در موقعیت قطعات و تجهیزات دوار، یک اصل حیاتی است. کوچک ترین میزان عدم تراز یا زاویه دار بودن نصب می‌تواند به لرزش شدید، افزایش اصطکاک، سایش قطعات و در نهایت خرابی زودهنگام سیستم منجرشود.
برای جلوگیری از این مشکلات، در فرآیند نصب موتورهای الکتریکی، گیربکس‌ها، پمپ‌ها و فن‌ها، شیم پلیت ها به‌عنوان ابزار تنظیم دقیق موقعیت مورد استفاده قرار می‌گیرند. این صفحات نازک در زیر پایه‌های تجهیز قرار گرفته و اپراتور با کمک آن‌ها، می‌تواند وضعیت قرارگیری دستگاه را تا دهم یا حتی صدم میلی‌متر تنظیم کند.
در ماشین‌آلات CNC و تجهیزات دقیق صنعتی نیز، شیم‌ها نقش مهمی در تنظیم جابجایی محورها، فاصله بین اجزا و افزایش دقت عملکرد دستگاه دارند.
3- کاربرد در صنعت خودروسازی
در خودروها نیز شیم پلیت استیل نقشی کلیدی دارند، بخصوص در فرآیند مونتاژ و تنظیم دقیق قطعات بدنه، تعلیق، و سیستم‌های متحرک. برای مثال، در نصب درب‌ها، کاپوت یا صندوق عقب، از شیم‌ها استفاده می‌شود تا هم تراز بودن کامل درب با بدنه خودرو تضمین شود.
در قسمت‌هایی مانند فرمان، سیستم تعلیق یا انتقال قدرت نیز از شیم‌ها برای تنظیم لقی (Clearance) و فشارهای وارد بر قطعات استفاده می‌شود تا عملکرد نرم‌تر و دوام بیشتر حاصل شود.
4- کاربرد در صنعت نفت، گاز و پتروشیمی
در صنایع سنگین مانند نفت و گاز، که تجهیزات بزرگی نظیر کمپرسورها، توربین‌ها و مبدل‌های حرارتی نصب می‌شوند، تنظیم دقیق و اصولی این دستگاه‌ها اهمیت فوق‌العاده‌ای دارد. استفاده از شیم پلیت در این صنایع برای تراز کردن تجهیزات، جلوگیری از لرزش، کاهش استهلاک و افزایش ایمنی کارکرد سیستم‌ها ضروری است.
به دلیل وجود فشارهای بالا، دماهای شدید و شرایط محیطی سخت، جنس شیم‌هایی که در این صنایع به کار می‌رود، باید از فولاد ضد زنگ یا آلیاژهای مقاوم در برابر خوردگی باشد.
5- کاربرد در صنعت نیروگاهی
در نیروگاه‌ها، تجهیزات حیاتی مانند ژنراتورها، توربین‌ها، بویلرها و پمپ‌های فشار بالا نیازمند نصب دقیق و تراز کامل هستند. شیم پلیت‌ها در اینجا نیز نقش حیاتی در بالانس کردن تجهیزات سنگین و جلوگیری از تنش‌های اضافی به یاتاقان‌ها و قطعات دوار دارند. به‌ویژه در پروژه‌هایی که باید با استانداردهای بین‌المللی نصب صورت گیرد، استفاده از شیم پلیت‌های مهندسی‌شده الزامی است.
دیگر صنعت ها
در برخی صنایع خاص مانند هوافضا، صنایع نظامی، تجهیزات آزمایشگاهی و حتی حوزه پزشکی، شیم پلیت ها در مقیاس‌های بسیار دقیق و گاهی میکرونی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این موارد، کیفیت سطح، دقت در ابعاد و جنس ماده اولیه، باید کاملاً تحت کنترل باشد.
در قالبسازی نیز، شیم پلیت برای تنظیم دقیق جایگاه قالب‌ها و قطعات داخلی استفاده می‌شود تا دقت تولید بالا برود. در برخی تجهیزات صنعتی، حتی ازشیم‌های پلاستیکی یا نایلونی برای جلوگیری از تماس فلز با فلز یا عایق کردن بخشی از سیستم استفاده می‌شود.
مزایای استفاده از شیم پلیت
مزیت اصلی استفاده از شیم پلیت در مقایسه با روش‌های دیگر، سادگی، دقت، سرعت نصب و قابلیت تنظیم مجدد آن است. در صورتی که نیاز به تنظیم مجدد باشد، می‌توان شیم ها را تعویض کرد یا ضخامت آن‌ها را تغییر داد، بدون آن‌که نیازی به بازسازی یا تغییر درساختار اصلی سیستم باشد.
همچنین، استفاده از شیم‌ها می‌تواند از ایجاد تنش‌های موضعی، ترک‌های احتمالی یا استهلاک زودرس جلوگیری کند و در بلندمدت باعث کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری شود.
جمع بندی
شیم پلیت، هرچند ابزار کوچکی به نظر می‌رسد، اما یکی از اجزای کلیدی در ساخت، نصب و بهره برداری صحیح از سازه‌ها و تجهیزات صنعتی به شمار می‌آید. دقت، قابلیت تنظیم، و نقش مؤثر آن در افزایش عمر تجهیزات و ایمنی سازه‌ها، باعث شده تا در تمام صنایع از ساخت و ساز گرفته تا خودروسازی و نیروگاه‌ها، مورد توجه مهندسان و متخصصان قرار گیرد.
در دنیای مهندسی، جزئیات اهمیت دارند. و گاه همین ورق نازک فلزی کوچک، مرز میان یک پروژه موفق و یک شکست پرهزینه است.
درصورت نیاز برای مشاوره و خرید می‌توانید با کارشناسان گروه صنایع آلیاژی هنر با تلفن های مجموعه تماس حاصل فرمایید.